Veelgestelde vragen over rookvrij wonen
Waarom rookvrij wonen
Tabaksrook is giftig en kankerverwekkend. (Ongewenst) meeroken is niet enkel hinderlijk, maar heeft ook ernstige gezondheidsrisico's.
Om burgers te beschermen tegen rook- en stankoverlast en gezondheidsschade is een deel van de samenleving al rookvrij gemaakt: o.a. onderwijs, openbare gebouwen, vliegtuigen, openbaar vervoer, stadions, werkplek en horeca.
Thuis, de plek waar je het meest bent, waar je veilig behoort te zijn, waar je rook- en stankoverlast ook niet kunt ontvluchten, is er helaas nog geen enkele bescherming. Daarom streeft Clean Air Nederland naar een wettelijk recht op een rookvrije woonplek.
Rook- en stankoverlast tegenhouden
Kan ik de rook- en stankoverlast door tabaksrook beperken of voorkomen?
• In uw woning
Helaas, een woning is nooit hermetisch af te sluiten. Er zal altijd lucht binnenkomen en uitgaan via ramen en deuren, roosters en ventilatiesystemen, leidingen en gaten, scheuren en kieren. Bij oudere woningen kan dit probleem groter zijn dan bij nieuwe woningen. Ook hebben technische ingrepen als roosters afplakken, kieren dichten, schutting plaatsen, etc. weinig tot geen effect. U kunt rook- en stankoverlast van rokende buren op deze wijze dus hooguit beperken, maar nooit voorkomen.
• In uw tuin of op uw balkon
Op uw balkon of in uw tuin kunt u de rook- en stankoverlast op geen enkele manier tegenhouden. Afscherming met wanden, platen of andere afdichtingen heeft geen effect. De rook en stank zal afhankelijk van wind- en weersomstandigheden toch in uw tuin of op uw balkon komen.
De enige methode is ervoor zorgen dat rokende buren niet meer in uw omgeving roken.
Mag je in eigen huis, tuin of balkon roken?
Het antwoord op deze vraag hangt af van de omstandigheden; er zijn hier namelijk twee rechtsbeginselen die met elkaar conflicteren:
• Privacy
In je eigen (huur)huis mag je doen en laten wat je wilt, zolang het niet wettelijk strafbaar is. De overheid mag niet 'achter de voordeur meekijken' en ook de verhuurder, buren en omwonenden mogen dat niet. In beginsel mag je dus in eigen huis, tuin en op eigen balkon roken, blowen en vapen.
• Overlast
Je mag geen overlast veroorzaken en ook geen gezondheidsschade en gezondheidsrisico's voor anderen. Meeroken kan erg hinderlijk, giftig en kankerverwekkend zijn. Daarbij is er geen ondergrens voor de schadelijkheid van nicotine- en tabaksrook. Meeroken veroorzaakt dus altijd gezondheidsrisico's. De overlast en de gezondheidsrisico's ontstaan op het moment dat de rook en stank zich verspreidt en op het perceel, balkon of in het huis van anderen komt.
De vraag: "Mag je roken in eigen huis of tuin?" kan dus beter worden vervangen door "Veroorzaak je overlast en gezondheidsrisico's voor anderen?". Indien er sprake is van overlast, is de roker in overtreding en kan deze worden aangesproken.
Mag je de roker aanspreken?
Ja, een roker die overlast veroorzaakt mag je aanspreken. De volgende feiten en overwegingen zijn daarbij van belang:
• Roken is giftig en kankerverwekkend, zowel voor rokers als voor anderen in de nabijheid die (ongewenst) moeten meeroken. Met name bij de roker mag dit bekend worden verondersteld; het staat tenslotte duidelijk op de verpakking van alle tabaks- en nicotineproducten.
• In het geval van dichte bebouwing als (sociale) woonwijken, flatgebouwen en appartementencomplexen, maar ook bij centrale ventilatiesystemen en oudere woningen, zal de kans op overlast en gezondheidsschade aanzienlijk groter zijn dan in ruim opgezette villawijken. Wind- en weersomstandigheden kunnen ook een rol spelen.
• De roker heeft de keuze om te bepalen wanneer en waar hij of zij rookt. Daarmee maakt de roker ook een (bewuste) keuze of er overlast en gezondheidsrisico's voor anderen kunnen ontstaan. Buren die deze overlast ervaren, hebben redelijkerwijs niet de keuze of mogelijkheid deze te ontwijken en worden er onverwacht mee geconfronteerd. Het veroorzaken van overlast en gezondheidsschade weegt juridisch zwaarder dan het recht op privacy en zelfbeschikking. Een roker kan zich derhalve niet beroepen op het laatste.
• In de vorige eeuw werd roken door misleidende tabaksreclame gepresenteerd als een stoere leefstijl en rustgevende gezelligheid. Roken werd daardoor gezien als een 'eigen vrije keuze'. In deze eeuw is het wetenschappelijke beeld duidelijk: roken is een zware verslaving, vergelijkbaar met heroïne en cocaïne. Nog steeds zijn er in de samenleving groepen die roken zien als een eigen keuze en alle regulering afdoen als betutteling. Of roken een vrije keuze is of een verslavingsziekte is hier niet aan de orde. Bepalend is of er door het roken overlast en gezondheidsrisico's kunnen ontstaan.
Rokers die overlast en gezondheidsrisico's veroorzaken, mag u dus aanspreken. Belangrijk daarbij is dat u enkel benoemt dat u overlast ervaart en dat u zich zorgen maakt over de gezondheid van uzelf en uw gezinsleden. Het is verstandig om niet over roken, sigaret of tabak te beginnen, omdat de kans groot is dat uw buurman aangeeft dat roken zijn keuze en recht is.
Schadevergoeding
Indien u de woning huurt, is de verhuurder wettelijk verplicht te zorgen dat u een normaal 'woongenot' heeft zonder rook- en stankoverlast. Als u wel regelmatige en substantiële rook- en stankoverlast ondervindt, is er geen sprake van normaal woongenot en kunt u de verhuurder hierop aanspreken. De verhuurder is verplicht dit probleem aan te pakken en op te lossen. Indien dit probleem niet wordt opgelost, kunt u verzoeken om verlaging van de huur en (gedeeltelijke) teruggave van de huur voor de periode met rook- en stankoverlast. Als de verhuurder niet akkoord gaat met huurverlaging of -teruggave, kunt u naar de rechter stappen voor een bindende uitspraak.
Als er naast beperking van het woongenot ook sprake is van gezondheidsschade (medische klachten en kosten, stress), dan kunt u zowel de verhuurder als de rokende buren aanspreken en schadevergoeding eisen. Als de woning uw eigendom is kunt u enkel de rokende buren aanspreken. In beide gevallen zult u naar de rechter moeten stappen voor een bindende uitspraak. Voor zover ons bekend zijn hiervoor geen richtlijnen. Indien u de veroorzaakte kosten kunt aantonen of aannemelijk kunt maken kunt u dat als uitgangspunt nemen, inclusief alle juridische kosten en proceskosten.
Houtkachels en open haarden
Onze kennis en ervaring ligt al ruim 50 jaar op het gebied van nicotineverslaving, roken en alle persoonlijke en maatschappelijke gevolgen. Voor meer informatie en hulp bij overlast door houtrook (kachels, open haarden, vuurkorven, etc.) kunt u contact opnemen met:
Voor luchtvervuiling en andere vergelijkbare vormen van overlast kunt u contact opnemen met:
Rook- of stankoverlast door bedrijven
Een bedrijf mag geen rook- of stankoverlast veroorzaken en moet zich houden aan de milieuwetgeving en aan een eventuele milieuvergunning. Zeker als het bedrijf dicht bij een woonwijk ligt gelden strikte milieueisen. Als het bedrijf stankoverlast veroorzaakt, dan kunt u een klacht indienen bij de gemeente of bij de omgevingsdienst. Voor meer informatie zie https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/leefbaarheid/vraag-en-antwoord/waar-kan-ik-stankoverlast-melden
Als er meerdere buren last van hebben, is het verstandig met zoveel mogelijk bewoners uit de omgeving een petitie te starten of handtekeningen te verzamelen om aandacht te vragen voor de overlast. Dit kan helpen om het probleem bij de gemeente onder de aandacht te brengen en te zorgen voor een oplossing.